Δωρεάν μαθήματα Ελληνικών στο Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 15-3-2009
Της Ιφιγενειας Διαμαντη
«Ο ουρανός τι είναι;», ρωτάει η κ. Αγάπη, δασκάλα.
«Μπλε», ακούγονται τρεις - τέσσερις απαντήσεις. «Ποιος είναι μπλε;», ξαναρωτά η κ. Αγάπη. «Ο ουρανός», απαντούν περισσότεροι απ’ ό,τι πριν.
«Εγώ κοιτάω τον ουρανό», εξηγεί η κ. Αγάπη. «Ο Νίκος περιμένει τον φίλο του, γυρίστε στη σελίδα 58. Ο Νίκος περιμένει τον φίλο του, στην 58, εί-πα-με»... επαναλαμβάνει η κ. Αγάπη κοιτώντας ένα μαθητή που βρίσκεται σε άλλη σελίδα.
«Το “περιμένει” τι είναι;», ρωτάει. Πολλές απαντήσεις δίνονται, αλλά δύσκολα γίνονται κατανοητές από τη δασκάλα. Η έννοια του ρήματος δεν είναι ακόμα οικεία στους αλλοδαπούς μαθητές. Ξαφνικά, η πόρτα ανοίγει. Μπαίνει ο Εμμανουέλ από τη Νιγηρία. «Ελα, παιδί μου, πού είσαι; Εσένα περιμέναμε», τον υποδέχεται η κ. Αγάπη. «Εχεις βιβλίο; Α, έχεις τις φωτοτυπίες. Είμαστε στη σελίδα 58. Ο Νίκος περιμένει τον φίλο του. Η Μαρία κοιτάει τη φίλη της»...
Σάββατο απόγευμα, λίγο μετά τις έξι, στο –μόνο κατ’ όνομα– Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, στον Κολωνό. Στη μικρή αίθουσα, επτά μαθητές, τρεις Πακιστανοί, δύο Αιγύπτιοι, ένας Σύρος και ένας Νιγηριανός κάθονται γύρω από το τραπέζι. Κάποιος από αυτούς δεν γνώριζε γραφή και ανάγνωση στη δική του γλώσσα και έμαθε στα ελληνικά! Αθλος. Ο 26χρονος Φαϊσέλ έχει σπουδάσει νομικά στο Πακιστάν και εδώ δουλεύει σε φούρνο. Βρίσκεται στην Ελλάδα τρία χρόνια. Εμαθε για το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών από ένα φίλο. Δίπλα του, ο 24χρονος Αμίλ που φτιάχνει έπιπλα, ζει στην Ελλάδα δυόμισι χρόνια και μιλάει «έτσι κι έτσι», όπως λέει. Ο 27χρονος Μοχάμαντ δουλεύει σε σακουλοποιία. «Διαβάζω εφημερίδα», λέει στην «Κ», «και πιάνω τη γενική ιδέα» Περισσότερο φαίνεται να δυσκολεύεται ο 27χρονος Εμμανουέλ από τη Νιγηρία που δουλεύει σε σούπερ μάρκετ και έχει έρθει πριν από ενάμιση χρόνο στην Ελλάδα. Πιο πολυλογάς, αν και με ενδιαφέρουσες ερωτήσεις όπως λέει η κ. Αγάπη, είναι ο 35χρονος Φιλίπ από την Αίγυπτο. Ισως επειδή έχει ήδη συμπληρώσει έξι χρόνια στην Ελλάδα. Είναι ένας από τους τρεις αλλοδαπούς οικοδόμους μαθητές στο εν λόγω τμήμα. Οι άλλοι δύο είναι ο 25χρονος Οσάμα και ο 23χρονος Μοχάμεντ από τη Συρία, μόλις οκτώμιση μήνες στην Ελλάδα. Στον πίνακα, η κ. Αγάπη τους διδάσκει ελληνικά. Παραπέρα, μια νεαρή Ελληνίδα φοιτήτρια παρακολουθεί με προσοχή, για να διδάξει και εκείνη σε λίγες εβδομάδες σε κάποια άλλη τάξη.
Εξω από την αίθουσα ο κόσμος ήταν περισσότερος από κάθε άλλη φορά, όπως λέει στην «Κ» η υπεύθυνη Νάνσυ Κατσαΐτη. Γίνονταν εγγραφές για νέα τμήματα. Στο Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, που λειτουργεί εδώ και πέντε χρόνια, παραδίδονται δωρεάν μαθήματα ελληνικών από ανθρώπους που διαθέτουν τμήμα του ελεύθερου χρόνου τους, προσφέροντας σε άγνωστους σ’ αυτούς μετανάστες. Τον περασμένο Οκτώβριο μετρούσε 450 μαθητές, 65 δασκάλους και 21 τμήματα.
Στην αναμονή για το μάθημα είναι και ένας 45χρονος από το Ιράκ - δεν θέλει να μάς πει το όνομά του. «Είμαι έντεκα χρόνια στην Ελλάδα. Εψαχνα πολύ για κρατικό σχολείο. Δεν βρήκα, και τώρα εδώ προσπαθώ να μάθω να γράφω και να διαβάζω», λέει με ένα χαμόγελο ώς τα αυτιά. «Από τον δρόμο έχω μάθει τη γλώσσα. Τι να κάνουμε, αφού δεν φροντίζει κανείς για εμάς;»
«Τι δουλειά κάνεις;», τον ρωτάμε. «Βάφω σιδερένια, κάνω... επιμετάλλωση», απαντά - μια δύσκολη λέξη που έμαθε στη δουλειά του.
Τα μαθήματα γίνονται Σάββατο απόγευμα και Κυριακή πρωί - απόγευμα. «Τις καθημερινές, οι ενδιαφερόμενοι, συνήθως μετά μια κοπιαστική μέρα στη δουλειά, δεν είναι σε θέση να έρθουν στο σχολείο», εξηγεί στην «Κ» η 66χρονη κ. Νίκη Φιλιππουπολίτη. Είναι συνταξιούχος καθηγήτρια Φιλολογίας. Κάθε Σάββατο διαθέτει τρεις ώρες για να διδάξει ελληνικά σε αλλοδαπούς. «Πάντα πίστευα πως ό,τι παίρνουμε πρέπει να το δώσουμε κάπου. Με την πεποίθηση πως όλοι κάπου χρωστάμε, θέλησα να χρησιμοποιήσω κάποιες ώρες εδώ», προσθέτει.
Τα «πίσω θρανία»
Πολλές είναι οι ομάδες και οι σύλλογοι που παραδίδουν δωρεάν μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες και αλλοδαπούς. Μία από τις παλαιότερες είναι τα «πίσω θρανία», μια πρωτοβουλία εκπαιδευτικών που ξεκίνησε πριν από 11 χρόνια. Τα μαθήματα σε περίπου 400 «μαθητές» γίνονται στο Στέκι Μεταναστών στα Εξάρχεια. Δάσκαλοι, φιλόλογοι, μεταπτυχιακοί φοιτητές Κοινωνικής Ανθρωπολογίας συγκαταλέγονται στους διδάσκοντες. «Ο,τι κάνουμε, το κάνουμε από μόνοι μας», υπογραμμίζει η 47χρονη κ. Βάσω Νικολάου, δασκάλα στο 49ο Δημοτικό Αθηνών στο Γκάζι και από τα ιδρυτικά μέλη των «πίσω θρανίων». «Η βιβλιογραφία ουσιαστικά είναι ανύπαρκτη και δεν απευθύνεται στην εν λόγω ομάδα. Ετσι, εφευρίσκουμε άλλους τρόπους». Τον «Κεμάλ», για παράδειγμα του Νίκου Γκάτσου, που μελοποίησε ο Μάνος Χατζιδάκις, μαθαίνουν άνθρωποι από το Ιράκ, το Πακιστάν, το Μπανγκλαντές και τα τελευταία χρόνια, το Αφγανιστάν, εξηγεί. Στη «Μεσοποταμία», μία κίνηση πολιτών που δραστηριοποιείται τα τέσσερα τελευταία χρόνια στην Καλλιθέα και το Μοσχάτο (μεταξύ Ιλισού και Κηφισού), 50 Κούρδοι, Σύριοι, Αφγανοί και μετανάστες από τις τέως σοβιετικές χώρες διδάσκονται τον «Γλάρο Ιωνάθαν», όπως εξηγεί η κ. Αμαλία Βασιλακάκη, υπερήφανη, επειδή «καταφέραμε να εγγράψουμε τον πρώτο μας μαθητή στο ΤΕΙ Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Πειραιά».
Με παιχνίδια ρόλων γίνεται το μάθημα και από την Παιδαγωγική Ομάδα Α΄ Συλλόγου Εκπαιδευτικών Αθήνας στους Αμπελοκήπους που δραστηριοποιείται τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Σήμερα, αριθμεί περίπου 100 μαθητές από το Μπανγκλαντές, το Πακιστάν, τη Σρι Λάνκα, αλλά και τη Ρουμανία, Γεωργία, Αλβανία, Τσεχία. «Πρόκειται για γυναίκες, οικιακές βοηθούς στην πλειοψηφία τους», σύμφωνα με τον 38χρονο κ. Σάββα Μετοικίδη, δάσκαλο στο 18ο Δημοτικό Αθηνών, «που κανονίζουν τα ρεπό τους ανάλογα με τα μαθήματα. Κάποιες, μάλιστα, έχουν φέρει και τους συζύγους τους». Σε μια πολυπολιτισμική κοινότητα όπως η Κυψέλη δεν θα μπορούσαν επίσης να μην παραδίδονται μαθήματα, που γίνονται στην «αναγεννημένη» Δημοτική Αγορά Κυψέλης δύο φορές την εβδομάδα. Στον Αγιο Παντελεήμονα Αχαρνών ξεκινούν, μαθήματα ελληνικών για Αφγανούς. «Εχουμε ήδη 46 μαθητές και υπάρχει μεγάλη ζήτηση», λέει στην «Κ» η κ. Τίνα Στάικου, υπεύθυνη της εθελοντικής οργάνωσης «Είμαι εδώ» που δραστηριοποιείται στον Αγ. Παντελεήμονα. «Αρκετοί έχουν φιλοδοξίες και αυτό είναι ενθαρρυντικό. Κάποιοι επιθυμούν να εισαχθούν σε αγγλικό πανεπιστήμιο»…
Τι ισχύει σε Ελλάδα - Ε.Ε.
«Οι στοιχειώδεις γνώσεις της γλώσσας, της Ιστορίας και των θεσμών της χώρας υποδοχής των μεταναστών, είναι απαραίτητη και αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχή ενσωμάτωσή τους». Αυτό αναφέρει το πλαίσιο των βασικών αρχών για την ενσωμάτωση των μεταναστών που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2005. Ωστόσο, όπως διαπιστώνουν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (European Council on Refugees and Exiles), το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Ιδρυμάτων (NEF), το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Ενσωμάτωση και τη Μετανάστευση και η Caritas Europa (ευρωπαϊκός κλάδος οργάνωσης της Καθολικής Εκκλησίας), η διαθεσιμότητα, ποιότητα και χρονική διάρκεια των προγραμμάτων εκμάθησης της γλώσσας της χώρας υποδοχής ποικίλλει ανά την Ευρώπη. Ενδεικτικά:
- Στην Ελλάδα, εδώ και πέντε χρόνια παραδίδονται μαθήματα ελληνικών από το Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, το οποίο υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης. Την ύπαρξή τους, ωστόσο, δεν γνωρίζει μεγάλο ποσοστό των άμεσα ενδιαφερομένων. Από τους 1.215 συμμετέχοντες, εξετάσεις έδωσαν τον περασμένο Οκτώβριο 890 και πιστοποιητικό απέκτησαν 828 αλλοδαποί.
- Στη Δανία ένα τριετές πρόγραμμα ένταξης προσφέρει στους μετανάστες τη δυνατότητα εκμάθησης της γλώσσας, λαμβάνοντας υπόψη το διαφορετικό επίπεδο, το επαγγελματικό και εκπαιδευτικό υπόβαθρό τους, και συχνά προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες τους.
- Στη Φινλανδία, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί πρόοδος στην ποιότητα και τη διαθεσιμότητα προγραμμάτων ένταξης και μαθημάτων εκμάθησης γλώσσας, από τα οποία ωστόσο, εξαιρούνται οι αιτούντες άσυλο και οι κάτοχοι προσωρινής άδειας παραμονής.
- Στην Ολλανδία τα προγράμματα ένταξης είναι υποχρεωτικά, επί πληρωμή, με κυρώσεις στην περίπτωση αδυναμίας συμμετοχής και απευθύνονται σε μακροχρόνια διαμένοντες μετανάστες.
- Στην Ιταλία λειτουργούν πολλά προγράμματα σε τοπικό επίπεδο, με τη συμμετοχή Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, αν και δεν υπάρχει συνολική στρατηγική ένταξης των μεταναστών, ενώ η χρηματοδότηση είναι ανεπαρκής. Ενδεικτικά, η Ιταλία δαπανά 42 εκατ. ευρώ ετησίως για προγράμματα ένταξης, όταν στη Δανία το αντίστοιχο ποσόν ανέρχεται σε 493 εκατ. ευρώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου